گریس :

طبق تعریف انجمن ملی گریس های روانکار (NLGI) روغن های معدنی هستند که با یک غلیظ کننده که عموما صابون های فلزی هستند حالت جامد یا نیمه جامد به خود میگیرند که معمولا شامل مواد اضافي ديگري که خواص ويژه‌اي به گريس‌ها مي‌بخشند، مي‌باشند.

بصورت کلی گریس ها از سه مولفه تشکیل میشود که عبارتند از:

1. روغن پایه
2. غلیظ کننده
3. افزودنی ها

مولفه های روغن پایه و افزودنی ها از اجزا اصلی فرمولاسیون روانکارها هستند و بهمین دلیل تاثیر قابل توجهی در کیفیت و کارایی گریس دارند. غلیظ کننده که اغلب به اسفنجی معروف است روان کننده که به مجموع روغن پایه و افزودنی ها گفته می شود را در خود نگه میدارد.

مزایای استفاده از روانکارها:

۱) قابلیت ماندگاری بالا : روانکاری با گریس موجب می شود که هموارهدر محل باقی بماند.
۲) سهولت مصرف و کاهش دفعات روانکاری : برای دستگاه ها و قطعاتی که باز بسته کردن آنها برای روانکاری مشکل و هزینه بر است استفاده از ان گزینه مناسب تری است .
۳) آببندی : گـریـس به آب بندی مجموعه کمک می کند.
۴) سادگی استفاده : به راحتی قابل استفاده است.

معایب استفاده از روانکارها:

۱) عدم قابلیت خنک کنندگی
۲) عدم قابلیت نفوذ به قطعات ریز و روانکاری آنها

انواع گریس ها:

 کلسیم

گریس های کلسیم جزو اولین های عرضه شده در صنعت بودند و امروزه تقریباً گریس های اولیه پایه کلسیم که به روش سرد تولید می شدند ، تولید نمی شوند و جای خود را به گریس های پیچیده‌تر کلسیم کمپلکس و گـریـس پخت گرم داده اند .

گریس های کلسیم کمپلکس جزو روانکارهای پر مصرف در صنعت هستند که قیمت مناسب و ضدآب بودن مهمترین ویژگی های آن می باشد .

 سدیم

گـریـس های سدیم بعد از کلسیم با بازار عرضه شدند و جزو ارزان قیمت و با کیفیت روانکاری خوب است . مهمترین نقطه ضعف آنها ضد آب نبودن است.

لیتیم

ابداع گـریـس لیتیم در زمان جنگ جهانی دوم باعث وقوع انقلاب در زمینه روانکاری شد این محصول ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را به یک روانکار چند منظوره تبدیل می کند.

گریس لیتیم مقاومت خوبی در برابر شسته شدن با آب دارد و محدوده دمایی خوب ، آن را تبدیل به یک محصول عالی همه منظوره کرده است .

 آلومینیوم

گریس آلومینیوم جزو محصول های با کیفیت و خاص تقسیم بندی می شوند و همانطور قیمتشان نسبت به سایر کمی بالاتر است و عملکرد عالی برای کار در دمای بالا دارند .

 پلی اوره

گـریـس پلی اوره برخلاف گریس های بالا پایه غیر فلری دارد و جزو باکیفیت چند منظوره تقسیم بندی می شوند . به واسطه اینکه صابون آن غیر فلزی است ، خواص ویژه‌ایی دارد .

روش نام گذاری گریس‌ها با استــاندارد ISO 6743-9

نامگذاری آنها مطابق سیستم ISO بصورت زیر انجام می شود.

ISO-L-XZ1Z2Z3Z4-Z5

حروف ابتدایی L و X در این سیستم نامگذاری برای این محصول همواره ثابت بوده و به ترتیب نشانه روانکار (Lubricant)  و گـریـس می باشند. هر کدام از حروف Z_۱ تا Z_۴ نیز توسط جداول مطابق شکل زیر تعیین می شود :

Z_۵ نیز بیانگر نمره آن مطابق NLGI بوده که از ۰۰۰ تــا ۶  تغییر می کند و همانطور که قبلاً اشاره شد ۰۰۰ بیـــانگر رقیق ترین نوع  و ۶ بیـانگر غلیط ترین نوع است.

به عنوان مثال ISO-L-XBFFB-00 گریسی است با مشخصات زیر:

•  حداقل دمای کاربرد B معادل C° -۲۰
• حداکثر دمای کاربرد F معادل C° +۱۸۰
• با رفتار در حضور آب F به معنی محافظت از زنگ زدگی
• در برابر آب نمک در محیط های مرطوب
• با ادیتیو EP
• با نمره NLGI معادل ۰۰

X_۳ بیانگر نمره آن محصول مطابق NLGI بوده و از ۰۰۰ تا ۶ تغییر می کند و X_۵ نیز عدد مربوط به پائین ترین دمای کارکرد مطابق استاندارد DIN 51502 در فشار ۱۴۰۰ میلی بار است.

مثال ۱ ) KF3P-40 گریسی است با مشخصات زير:

• مناسب برای بلبرینگ ها و یاتاقان ها
• مواد افزودني F دارای روانكارهای جامد
• گرید ۳
• بیشترین دمای مجاز عملیاتی ۱۶۰+ C°
• کمترین دمای مجاز عملیاتی ۴۰- C°

مثال ۲) GF2P20 گریسی است با مشخصات زير:

• كاربرد G برای روانكاری گیربکس های بسته
• مواد افزودنی F دارای روانكارهای جامد
• گرید ۲
• بیشترین دمای مجاز عملیاتی ۱۶۰+ C°
• پائين ترين دمای كاربرد  C° -۲۰